We hebben meer vrouwen nodig op de plekken waar de beslissingen worden genomen
De Standaard, 01/07/23
Els Van Hoof en Lynn Callewaert pleiten voor meer diversiteit in de leiding van bedrijven. Zéker van overheidsbedrijven.
Amper 16 procent van de leden van directiecomités van Bel20-bedrijven is vrouw. Dat blijkt uit de onderzoeksresultaten van Jump, een sociale organisatie die ijvert voor meer gendergelijkheid. Een bedroevend resultaat, ons land zit daarmee onder het Europese gemiddelde van 19 procent. Dat er zo weinig vrouwen kunnen wegen op de beslissingen van grote bedrijven is niet alleen slecht voor de vrouwelijke vertegenwoordiging in ons land, maar ook voor onze maatschappij in zijn geheel. Hoog tijd voor een nieuw quotum, dus.
Twaalf jaar geleden werd de Belgische quotawet ingevoerd. Daarna nam de aanwezigheid van vrouwen in de raden van bestuur sterk toe. Sindsdien is het immers wettelijk verplicht een aanwezigheid van ten minste een derde van elk geslacht te hebben in de raden van bestuur van Belgische beursgenoteerde bedrijven en autonome overheidsbedrijven.
Er werd verwacht dat zo’n quotum ook een spill-overeffect zou hebben naar de directiecomités van bedrijven, maar dat effect bleef uit. Dat is jammer, want de ware macht van een bedrijf ligt bij het uitvoerend management – het directiecomité, dus.
Ook op het Europese niveau sijpelt dat besef stilaan door. Net daarom werd in 2022 de Europese ‘women on boards’-richtlijn ingevoerd, om gendergelijkheid in directiecomités van beursgenoteerde bedrijven aan te moedigen. Ook de nieuwe staatssecretaris voor Gelijke Kansen, Marie-Colline Leroy (Ecolo), gaf aan werk te willen maken van die richtlijn.
En dat is goed, want quota hebben hun nut bewezen. Uit onderzoek in voortrekkersland Noorwegen, dat gepubliceerd werd in The Review of Economic Studies, blijkt dat er na de invoering van een quotum in de raden van bestuur meer uitstekende vrouwelijke bestuurders gevonden werden. Bovendien bleek de angst ongegrond dat de aanwezigheid van vrouwen een negatieve impact zou hebben op de kwaliteit van de raden van bestuur. Vrouwen vervingen er de minst gekwalificeerde mannelijke leden van de raad. Dat bewijst dat we de kwaliteit van mannelijke bestuurders steevast minder ter discussie stellen.
Blinde vlekken
Een gelijkwaardige vertegenwoordiging van vrouwen aan de top van bedrijven heeft ook een positief effect op de rendabiliteit en de innovativiteit. Elk profiel brengt andere inzichten rond de tafel en die diversiteit is ook in deze tijden bijzonder belangrijk. Neem de techsector, waarin ontwikkelingen rond artificiële intelligentie een zeer ingrijpende impact op onze maatschappij kunnen hebben. Ook daar kan het opportuun zijn dat vrouwen mee de blinde vlekken invullen en zaken zoals de genderdatabias mee bestrijden.
De impact van bedrijven op onze maatschappij wordt dus steeds groter, maar ook zij hebben hun verantwoordelijkheid te nemen. Willen we niet alleen sterke en winstgevende bedrijven, maar ook een gelijkere maatschappij, dan moeten we meer inzetten op diversiteit rond de tafel, op alle niveaus van het bedrijf, maar vooral daar waar de beslissingen genomen worden.
Nieuwe quotawet
Twaalf jaar na de vorige dringt een nieuwe quotawet zich dus op. Zeker nu grote technologische ontwikkelingen de macht van bedrijven alleen maar doen toenemen. Dat we niet eens aan 20 procent vrouwelijke vertegenwoordiging komen, terwijl de helft van de Belgische burgers vrouwen zijn, moeten we op zijn minst kritisch onder de loep durven te nemen.
Quota mogen niet betuttelend werken en moeten altijd een laatste redmiddel zijn, maar in het geval van overheidsbedrijven moeten we wel de afweging durven maken om ze gericht in te zetten. Dat er nog altijd overheidsbedrijven zijn met maar één vrouwelijk lid in het directiecomité, is onaanvaardbaar. Overheidsbedrijven hebben een voorbeeldfunctie, onder andere op het vlak van diversiteit en corporate governance. Bovendien dienen ze het algemeen belang. Net daarom deden we al een wetsvoorstel om quota in te voeren voor de directiecomités van autonome overheidsbedrijven en de Nationale Loterij. Laten we dat nu ten gronde aanpakken.
Els Van Hoof – Federaal parlementslid cd&v
Lynn Callewaert – Nationaal voorzitter Vrouw & Maatschappij