Hoe ouderwets kijken we naar oudere vrouwen?
De Morgen
"Dit is fake news, toch? Zuster Monica was niet thuis of wat?" Het lijsttrekkerschap van Mieke Van Hecke, gewezen topvrouw van het
katholiek onderwijs, gaat dezer dagen vlot over de tongen op de sociale media. Opmerkelijk: het draait daarbij zelden om inhoud. Maar
gaat het over haar leeftijd, dan volgt de ene sneer de andere op.
"Mensen hebben daar misschien een probleem mee", laat Van Hecke zelf optekenen. "Maar voor mij is leeftijd geen punt. Als je
enthousiast en gezond bent, waarom niet? Trouwens, toen ik begon als advocaat was de pensioenleeftijd van professoren en
magistraten 75 jaar."
In de politieke wereld weegt ouderdom nog altijd meer door voor vrouwen dan voor mannen, vertelt voormalig politica Miet Smet
(CD&V). "Dat hangt sterk samen met hun uiterlijk. Vrouwelijke politici kregen én krijgen daar door hun mannelijke collega's vaak
commentaar op. En met het verouderen word je er natuurlijk niet knapper op."
Het lijkt wel een paradox. Want met de vergrijzing wordt het aantal ouderen in onze samenleving er alleen maar groter op. "Met de
opgetrokken pensioenleeftijd geven we ook het signaal dat ouderen langer een rol kunnen vervullen", stipt Smet nog aan. "Zowel
mannen als vrouwen."
Maar terwijl een veteraan als Herman De Croo (Open Vld) op zijn 79ste nog altijd in het parlement zetelt, zijn vrouwen van die
leeftijd onherroepelijk "uitgerangeerd", zegt genderexperte Nico Steegmans (UHasselt). Vol verbazing las ze de commentaren op het
lijsttrekkerschap van Mieke Van Hecke. "Iedereen heeft de mond vol van diversiteit, maar als het dan over leeftijd gaat, vervallen we
blijkbaar in clichés. 'Vernieuwing' hoeft toch niet per se 'verjonging' te betekenen? Alsof een man van dertig ineens voor een radicale
omwenteling zal zorgen."
Vernieuwende opa
In de Verenigde Staten was het onlangs nog een man van 75 die verandering beloofde: de Democraat Bernie Sanders. Met zijn
boodschap lonkte hij ook naar jonge Amerikanen. Verfrissend genoeg om te ontpoppen van een 'opa' tot een 'vernieuwer'. Is dat het
verschil met Mieke Van Hecke? Is haar boodschap niet fris genoeg? "Zij worstelt misschien met een stoffig imago", vertelt Jozefien
Daelemans, hoofdredactrice van Charlie Magazine. "Maar dat neemt niet weg dat dit een structureel probleem is. We zijn het niet
gewend dat oudere vrouwen in de schijnwerpers treden. Zou Guy Verhofstadt op zijn zeventigste dezelfde kritieken krijgen, mocht hij
de liberale lijst trekken in een 'vernieuwingsoperatie'? Ik dacht het niet."
Gendergelijkheid en beeldvorming in de media, het zijn twee van Daelemans' stokpaardjes. Het viel haar op tijdens de Amerikaanse
race naar het presidentschap: hoe het bij Hillary Clinton wel een issue was dat ze grootmoeder is en 69 jaren op de teller heeft. Bij
Donald Trump (70) daarentegen, was dat "totaal geen voer voor discussie".
Het is een oud zeer, pikt Steegmans in. "De combinatie vrouw én hogere leeftijd is allesbehalve ideaal in de beeldvorming.
Mannen van zestig jaar hebben ervaring, sérieux, zo wordt gezegd. Maar vrouwen van zestig zijn haast onzichtbaar. Omdat ze 'het
belangrijkste' - hun schoonheid, hun vruchtbaarheid - kwijt zijn."
Vrouwen boven de vijftig komen veel minder in the picture dan mannen, merkt Daelemans nog op. Zowel in de politiek, de film als in de
media. "Stel: je kijkt naar een film met een koppel 50-plussers. Dan is de kans groot dat de man wordt vertolkt door een acteur van 60,
en de vrouw door een actrice die maar 35 is. Dat is een heel artificiële situatie. Zo gom je oudere vrouwen als vanzelf weg."
Zeventig en lijsttrekker: dan denken we automatisch aan een man, beaamt ook Leona Detiège (74), voormalig Antwerps burgemeester
(sp.a). Zij dateert naar eigen vermaak van de tijd toen een minirok nog "een gebeurtenis" was in het parlement. "Van oudere mannen
wordt gezegd: 'Hij heeft bakken ervaring; hij zal die rol geweldig vervullen.' De samenleving bekijkt dat op een totaal andere manier.
Des te beter dat er dan vrouwen opstaan die zeggen: 'Foert, ik doe het toch.'"
ELINE DELRUE
Copyright © 2017 De Persgroep Publishing. Alle rechten voorbehouden